Szanowni Państwo ,
Kiedy
poproszono mnie o przedstawienie książki Ojca Świętego
w tłumaczeniu na język bułgarski pani Dimitriny Lau-Bukowskiej bardzo
się przestraszyłam. Nie tylko przez wzgląd na Osobę Autora, ale także przez wzgląd na osobę Tłumaczki,
pani Dimitriny Lau-Bukowskiej.
Niebezpieczeństwo powiedzenia rzeczy banalnych jest bowiem ogromne.
Pani Dimitrina Lau-Bukowska, znakomita tłumaczka mieszkająca w Polsce od 1963 roku mając w swoim dorobku tłumaczenia na język bułgarski m.in. poezje Herberta, dramaty Witkacego i Gombrowicza, teksty filozoficzne Leszka Kołakowskiego, prozę Andrzejewskiego i Kuśniewicza podjęła ogromny trud przekazania czytelnikowi bułgarskiemu poezji Karola Wojtyły i Jana Pawła II.
Wybór tekstów ukazujący Poetę na przestrzeni 59 lat jest dla tłumacza dodatkowym utrudnieniem. Tym bardziej, że książka adresowana jest , jak Tłumaczka przyznaje, - do odbiorcy nie przywykłego stykać się z poezją mistyczną, brak bowiem takiej tradycji w literaturze bułgarskiej. Zanim jednak przeczytamy pierwszy utwór poetycki tomu, napisaną w 1944 roku Песен за скрития Бог, stykamy się z tekstem słowa wygłoszonego przez Ojca Świętego Jana Pawła II 24 maja 2002 roku w Sofii, podczas spotkania z przedstawicielami bułgarskiej kultury, nauki i sztuki. To święto piśmiennictwa, dzień świętych Cyryla i Metodego, których patronami Europy , ustanowił papież w roku 1980. Tekst nosi tytuł Европа трябва да се върне към християнските си корени. Umieszczenie tego właśnie tekstu na początku wydaje się mieć znaczenie głęboko symboliczne. Książka bowiem jest także propozycją pewnego spotkania, adresowanego do ludzi kultury i sztuki, czytelników poszukujących, niezależnie od wyznania, także do niewierzących. Jest w pewnym sensie kolejnym etapem dzieła Braci Sołuńskich, tak jak było nim spotkanie Ojca Świętego w Sofii.
Kolejne, wybrane wiersze pochodzą z różnych lat i – jak powiada Tłumaczka we wstępie - wymagają od czytelnika wysiłku intelektualnego i duchowego. Wszystkie one jednak układają się w pewną logiczną całość, którą zamyka Tryptyk Rzymski, napisany już w 2003 roku, a więc po trwającej 24 lata przerwie.
W tomie
wydanym w języku bułgarskim pominięto wiersze Karola Wojtyły
z okresu 1938-
Praca
Tłumaczki wymagała niewątpliwie wielkiego wysiłku, dokładności, zmierzenia się
nie tylko z wielką postacią samego Autora,
z materią poetycką, ale także z językami religii.
Terminologia religijna przysparza problemów nie tylko dlatego, że katolicyzm i
prawosławie operują częściowo innymi terminami, ale także dlatego, że okres od
1944 do lat 90-tych XX wieku skutecznie wyeliminował bułgarski język religijny.
Pozwólcie Państwo, że jeszcze raz przywołam słowa Tłumaczki, która twierdzi, iż wszystkie utwory poetyckie Karola Wojtyły przepojone są dążeniem Autora do ukazania świętości świata. Świat stanowi sacrum. Tylko doskonałe zrozumienie i odczucie poezji Jana Pawła II przez Dimitrinę Lau-Bukowską pozwoliło na dokonanie tego przekładu. Ta praca przekładowa także wpisuje się w sacrum i tajemnicę świata papieża Polaka Jana Pawła II.
„Kултурата
и вярата нe само, че
не си
противоречат а
създават
помежду си
връзки,
подобни на тези,
които
съществуват
между
дървото и
плода”
Te słowa Ojca Świętego przywołuje także Dimitrina Lau-Bukowska w swoim wstępie zatytułowanym Плод от дървото на вярaта. Wydaje się, że książka jest także takim owocem. Jest przy tym owocem pięknym, a to również za sprawą zdjęć Adama Bujaka. Są one nie tylko doskonałe pod względem artystycznym, ale bardzo polskie. Odnosi się to nie tylko do rodzimych krajobrazów od źródeł Wisły, poprzez Beskidy, Nizinę Mazowiecką, aż po Bałtyk, ale także do zdjęć ukazujących skarby dla Polaków najcenniejsze – Jasną Górę, katedrę na Wawelu, bazylikę Mariacką, czy cmentarz wojskowy na Rakowcach, by wymienić tylko niektóre. Odpowiednio dobrane stanowią uzupełnienie ważne dla czytelnika nie-Polaka. Z pewnością stają się częścią komplementarną tekstu.
Współpraca ojców
Zmartwychwstańców, Pani Dimitriny Lau-Bukowskiej,
Adama Bujaka i Wydawnictwa Biały Kruk,
których rezultat trafił do Bułgarii,
jest bardzo ważna dla przybliżenia
Bułgarom nie tylko poezji Karola Wojtyły i później Jana Pawła II, ale
przybliżenia kultury polskiej
i wskazania na wspólne, słowiańskie korzenie.
Sądzę, że będzie ta książka odkryciem świata mistycznej poezji religijnej dla
wielu z pośród czytelników bułgarskich, którym postać Jana Pawła II znana jest
jedynie powierzchownie. Tym bardziej, że Избрана
поезия и
Римски
Триптих dotrą do rąk
bułgarskiego czytelnika w przeddzień pierwszej bolesnej rocznicy śmierci
Papieża-Polaka.
W
tym miejscu dodać należy, że w Bułgarii ukazały się dwie książki Jana Pawła II – w 1995 roku
Przekroczyć próg nadziei, a w 1997 Dar
i tajemnica. Obie w tłumaczeniu Marii Szańcy.
Jestem
przekonana, że jest to jedna z najważniejszych książek przetłumaczonych
z języka polskiego
na język bułgarski i pozwolę sobie wyrazić nadzieję, że nie jest to ostatnia
praca pani D.Lau-Bukowskiej.
Dr Małgorzata Wnuk
- powrót - Instytut Filologii Słowiańskiej
Uniwersytetu Jagiellońskiego
w Krakowie